مدرسه هوشمند چیست

كامپيوتري شدن بسياري از امور جاري مردم، انجام بسياري از كارهاي روزمره بانكي با استفاده از اينترنت و شبكه‌هاي ارتباطي در منزل، آموزش الكترونيكي و مجازي و عدم نياز به حضور در كلاسهاي درس، توسعه و ترويج تجارت الكترونيكي از دستاوردهاي فناوري اطلاعات است و در رفاه و آسايش مردم نقش دارند. امروزه مديريت دانش در نظامهاي اطلاع‌رساني كامپيوتري به صورت قابل ملاحظه‌اي مورد توجه قرار گرفته است. سازماندهي و مديريت دانش و به دنبال آن مديريت اطلاعات، نقش اساسي را در انتقال دانش فردي به دانش سازماني ايفا مي‌كنند. همچنين مديريت اطلاعات و منابع آموزشي در محيط آموزش الكترونيكي اهميت ويژه‌اي دارد. از آنجا كه نظامهاي يادگيري الكترونيكي اطلاعات بسياري را نگهداري مي‌كنند،‌ ايجاد اين چنين محيطهايي بايد به گونه‌اي انجام شود كه كاربران بتوانند از اطلاعات موجود استفاده مفيد و مؤثري داشته باشند. آموزش، ركن اصلي در توسعه پايدار هر كشور است و آموزش الكترونيكي، امروزه از جديدترين‏، مؤثرترين و مطمئن‌ترين روشها در توسعه آموزشهاي فردي و سازماني است. سيستم نوين آموزش الكترونيكي فوايد و مزاياي منحصر به فردي را براي افراد، سازمانها و مراكز آموزشي به همراه دارد. در گذشته تمامي آموزشهاي كاركنان در شركتها و سازمانها به شيوه كلاسهاي حضوري برگزار مي‌گرديد كه در آن محوريت كلاس با مربي آموزش بود. با ظهور اينترنت، آموزش الكترونيكي باعث گسترش دامنه آموزش و باعث به اشتراك گذاشتن دانش و اطلاعات شد. قرن 21 به سمتي مي‌رود كه اكثر مشاغل به دانش و مهارتهاي كامپيوتري نياز خواهند داشت. ورود به اين عرصه به نوع جديدي از آموزش نياز دارد كه با آموزش سنتي كنوني همخواني ندارد. مدتي است برخي كشورهاي جهان به تأسيس مدارس الكترونيكي يا مدارس هوشمند دست زده‌اند. در مدارس هوشمند كامپيوتر در نحوه تدريس و ارزشيابي تأثير مي‌گذارد و برنامه‌هاي درسي را تا حدودي تغيير مي‌دهد. ولي در عين حال كاركردهاي اجتماعي مدارس بر جاي خود باقي مي‌ماند چون در روابط اجتماعي به دانش‌آموزان ياري مي‌رساند. در اين مدارس دانش‌آموزان مي‌توانند با منابع علمي جهان و معلمان و بچه‌هاي مدارس ديگر ارتباط برقرار كنند. مدرسه هوشمند مدرسه‌اي فيزيكي است و كنترل و مديريت آن، مبتني بر فناوري كامپيوتر و شبكه انجام مي‌گيرد و محتواي اكثر دروس آن الكترونيكي و سيستم ارزشيابي و نظارت آن هوشمند است. در چنين مدرسه‌اي يك دانش‌آموز هوشمند، با صرف وقت بر روي موضوعات به شكل مستمر، منابع و قابليتهاي اجرايي خود را توسعه و تغيير مي‌دهد و اين نكته‌اي است كه به مسئولان مدرسه اجازه مي‌دهد تا با توجه به تغييرات به وجود آمده و افزايش سطح اطلاعات دانش‌آموزان، آنها را براي اخذ اطلاعات جديد آماده نمايند. مدرسه هوشمند مدرسه‌اي است كه جهت ايجاد محيط ياددهي ـ يادگيري و بهبود نظام مديريتي مدرسه و تربيت دانش‌آموزان پژوهنده طراحي شده است. مدرسه هوشمند مؤسسه آموزشي است كه در جهت فرآيند يادگيري و بهبود مديريت به صورت سيستمي نظام يافته بازسازي شده تا كودكان را براي عصر اطلاعات آماده سازد. دانش‌آموزان در مدرسه هوشمند نقش ياددهنده و يادگيرنده را برعهده دارند. در اين مدرسه، برنامه درسي محدودكننده نيست و به دانش‌آموزان اجازه داده مي‌شود از برنامه‌هاي درس خود فراتر گام بردارند. در اين مدرسه روش تدريس براساس دانش‌آموز محوري است. تأكيد بر مهارت فكر كردن و فراهم ساختن محيط ياددهي ـ يادگيري از راهبردها و خط مشيهاي مدرسه هوشمند است. هفت اصل كليدي در مدارس هوشمند عبارتند از: 1)دانش خلاق 2)استعداد يادگيري 3)توجه به فهم مطالب 4) آموختن با هدف تسلط و انتقال آن 5) ارزيابي آموخته‌ها به شكل متمركز 6) غلبه بر مشكلات 7) مدرسه به عنوان يك سازمان آموزشي. در مدارس هوشمند كامپيوتر جايگزين تخته سياه و CD جاي دفتر مشق را مي‌گيرد. دانش‌آموزان مي‌توانند از طريق اينترنت اطلاعات بسياري را درباره هر موضوع كه بخواهند بدست آورند. در اين سيستم معلم و شاگرد هر دو توليد محتواي الكترونيكي و درس را به صورت CD ارائه مي‌كنند. در اين مدارس آموزش منحصر به معلم نيست و دانش‌آموز نقش اساسي در آموختن مباحث علمي دارد. دبيران با استفاده از محتواي درسي الكترونيكي موجب تفهيم بهتر مطالب درس و صرفه‌جويي در وقت مي‌شوند و دانش‌آموزان هم اين فرصت را دارند كه توانايي و قابليتهاي خود را آشكار و به توليد محتوا بپردازند. در اين گونه مدارس كسب موفقيت دست‌يافتني است و ميزان آن به تلاش و پيگيري دانش‌آموزان و هدايت صحيح و جهت دار بستگي دارد. در اين روش روح پژوهش و جست‌وجوگري،‌ جايگزين روحيه بي‌هدف دانش‌آموز خواهد شد. در اين روش ركن اصلي براي هرگونه تغيير، تغيير در فكر است و ابزار و امكانات تنها وسيله‌اي براي جامه عمل پوشاندن به افكار هستند. در مدارس هوشمند معلمان مي‌توانند به جاي اينكه تلاش كنند خودشان پاسخي براي پرسشهاي دانش‌آموزان پيدا كنند، از آنها بخواهند پاسخ پرسشهايشان را در كامپيوتر پيدا كنند و براي بقيه بازگو كنند. مدارس هوشمند مدارسي هستند كه مباني توسعه آنها استفاده از فناوريهاي نوين اطلاعات و ارتباطات مي‌باشد و تفاوت آن با مدارس مجازي اين است كه در اين مدارس دانش‌آموزان بايد حضور فيزيكي داشته باشند اما در مدرسه مجازي، دانش‌آموز و معلم مي‌توانند كيلومترها از هم فاصله داشته باشند. معلمان مدارس هوشمند الزامي به متخصص بودن در حوزه IT ندارند بلكه بايد بتوانند از سيستم اين مدرسه مطلع باشند و از امكانات آن خوب استفاده كنند. معلم بايد خوب بداند كه منابع در كجاها وجود دارند كه وقتي دانش‌آموزان سؤالي مطرح كردند آنان را به منابع موردنظر راهنمايي كند. ارتباط والدين با مدرسه، از طريق كامپيوتر انجام مي‌گيرد و اين امكان را دارند كه با مدير يا معلمان مدرسه ارتباط برقرار كنند و از وضعيت تحصيلي فرزند خود آگاه شوند. كتابخانه اين مدرسه، يك كتابخانه الكترونيكي است و دانش‌آموز مي‌تواند به صورت Online از آن استفاده نمايد. محيطهاي گفت‌وگو، بحث و پرسش و پاسخ به صورت همزمان و ناهمزمان دراين مدرسه فعال است. افزايش استفاده ازكامپيوتر در آموزش به يك نياز تبديل شده است. ما براي عقب نماندن از قافله جامعه جهاني كه به سرعت نقش رايانه‌ها را در مشاغل گسترش مي‌دهد به سيستم آموزش متناسب اين عصر نيازمنديم. اما از اين موضوع نيز نبايد قافل باشيم كه استفاده از انواع نرم‌افزارها و محتواهاي آموزشي غيراستاندارد مي‌تواند لطمات جبران‌ناپذيري به آموزش وارد و يادگيرندگان را دچار سردرگمي كند. براي ايجاد مدرسه هوشمند و يا كلا ورود فناوري اطلاعات به مدارس وزارت آموزش و پرورش بايد به دنبال ايجاد بانكهاي اطلاعاتي قوي و هماهنگ باشد كه بتواند شبكه آموزشي قوي استاندارد را اتخاذ كند تا خدمات محتوايي و آموزشي را به راحتي در دسترس مدرسه قرار دهد. با اميد به اينكه مدارس هوشمند راهي باشد در جهت رشد فكري دانش‌آموزان اين مرز و بوم.

منبع :دکتر علی اکبر پیرزاد